Ο τρόπος Επιλογής των μαθητων του.

Οι διαθέσιμες πληροφορίες/πηγές που έχουμε τόσο για τον τρόπο επιλογής των μαθητών, αλλά και για τους βαθμούς μύησης είναι αρκετές. Όλες στηρίζονται σε αποσπάσματα των αρχαίων συγγραφέων: Διογένη  του Λαέρτιου, Πορφύριου,Ιάμβλιχου Αριστόξενου, Ιππόλυτου, Τίμαιου, Αυγουστίνου καθώς και πιο σύγχρονων. Του Βέλγου Jean Mallinger , και του Έλληνα Σπ. Νάγου.

Η  μελέτη και σύγκλιση των στοιχείων μας δίνουν το δικαίωμα να ανασυνθέσουμε με σχετική ασφάλεια, τον τρόπο επιλογής και τους βαθμούς μύησης της Πυθαγόρειας  Εταιρείας/κοινότητας.

Τρόπος επιλογής των μαθητών

Όσοι νέοι τον πλησίαζαν και εκδήλωναν την επιθυμία να τους διδάξει, τους υπέβαλλε πρώτα σε αυστηρή εξέταση. Έψαχνε, δηλαδή να μάθει πώς συμπεριφέρονταν στις συναναστροφές με τους γονείς και λοιπούς συγγενείς. Επίσης ποιες ήταν οι επιθυμίες και οι φίλοι των και η συμπεριφορά που είχαν προς τους φίλους, πως και με ποιόν περνούσαν τις περισσότερες ώρες της ημέρας τους, με ποια πράγματα συνηθίζουν να χαίρονται και με ποια να λυπούνται.

Πρόσεχε ακόμη αν γελούσαν χωρίς λόγο, την σιωπή και την περιττή ομιλία των, αν ήσαν φιλόνικοι ή φιλότιμοι και πρόσεχε το παράστημα, το βάδισμα και την όλη κίνηση, χρησιμοποιούσε φυσιογνωμικές τεχνικές (διαγνωστική τέχνη)[1], προκειμένου να κρίνει το ήθος και τις διανοητικές ικανότητες του υποψηφίων, κρίνοντας τους φυσιογνωμικά με βάση τα φυσικά τους  εξωτερικά γνωρίσματα διέκρινε καθαρά μέσα στην ψυχή τους τα αφανέρωτα στοιχεία του χαρακτήρα τους.

Όποιοι υποψήφιοι περνούσαν με επιτυχία από αυτή τη δοκιμασία, έμπαιναν σε νέο  δοκιμαστικό στάδιο για τρία χρόνια.

Χρονικό διάστημα κατά το οποίο εξετάζονταν η εν γένει συμπεριφορά τους. Κυρίως παρατηρούσε αν μπορούσαν να τηρούν εχεμύθεια (αυτή την λέξη χρησιμοποιούσε) και καταλάβαινε αν μπορούσαν να σωπάσουν και να κρατήσουν μυστικά, όσα θα ακούσουν.

Έδινε μεγαλύτερη σημασία στην σιωπή, παρά στην ομιλία. Επίσης ισχυρό κριτήριο επιλογής ήταν οι κοινωνικές τους δραστηριότητες και σχέσεις.  Ελέγχονταν η ειλικρίνεια τους, κατά πόσο ήταν πραγματικά σταθεροί και αληθινά φιλομαθείς. Ακόμα, μετρούσε η υπομονή  ο ζήλος και ο έρωτας για πνευματική ανωτερότητα και αν έχουν κάνει τη κατάλληλη προετοιμασία, ώστε να είναι σε θέση να περιφρονούν την δόξα και τις τιμές και κάθε πρόκληση.

Αν μετά από διεξοδικό έλεγχο όλων αυτών του φαίνονταν εξοπλισμένοι με καλό χαρακτήρα, τότε εξέταζε την ευκολία τους στη μάθηση και τη μνήμη τους, πρώτον αν μπορούν γρήγορα και σαφώς να παρακολουθούν τα λεγόμενα, έπειτα αν τους συνοδεύει κάποιος ενθουσιασμός και σοβαρότητα απέναντι στα  διδασκόμενα.

Διότι ήθελε να διαπιστώσει αν έχουν την φυσική προδιάθεση προς ημέρωση, διαδικασία, που αποκαλούσε «κατάρτυση»[2].

Την αγριότητα, αντίθετα τη θεωρούσε εχθρική για τέτοιου είδους αγωγή, γιατί την αγριότητα ακολουθεί η αναίδεια, η αδιαντροπιά, η ακολασία, το παράκαιρο, η δυσκολία στη μάθηση, η αναρχία, η ατιμία και τα επόμενα. Την πραότητα και την ημερότητα τα αντίθετα.

Με αυτό τον τρόπο εξέταζε τους μαθητές και προς αυτά τους ασκούσε.

Τους αρμόζοντες για τα αγαθά της σοφίας του, τους ενέκρινε και έτσι προσπαθούσε να τους εισάγει στις επιστήμες, αν όμως διέκρινε ότι κάποιος είναι ανάρμοστος, τον έδιωχνε σαν αλλόφυλο και ξένο[3].

Μετά το τέλος αυτού του τριετούς δοκιμαστικού σταδίου, οι επιτυχόντες υποψήφιοι ακολουθούσαν το πενταετές στάδιο του δοκίμου και ονομάζονταν    Ακουσματικοί ή Ακροατές.

Tους επιβάλλονταν η δοκιμασία της πενταετούς αυστηρής σιωπής  δοκιμάζοντας την αυτοπειθαρχία τους, διότι αυτό είναι το πλέον δύσκολο, το να μπορεί να συγκρατείται η γλώσσα.

Σε όλη την διάρκεια της πενταετούς διαδικασίας δεν είχαν δικαίωμα να διατυπώνουν προσωπικές τους ιδέες ή αντιρρήσεις, παρά μόνο να ακούνε.

Οι ακουσματικοί δεν έβλεπαν τον Πυθαγόρα διότι δεν  θεωρούνταν ακόμη μυημένοι και όσες φορές τους δίδασκε ήταν πίσω από παραπέτασμα.

Αρκούνταν στο περιλάλητο «Αυτός έφα»(Αυτός το είπε).

Με τη φράση αυτή οι μαθητές του αναφέρονταν στον Πυθαγόρα και την χρησιμοποιούσαν για να επικαλεστούν τη διδασκαλία του.

---

[1]Ορισμός διαγνωστικής τέχνης: «Συνίσταται εις την συναγωγή πληροφοριών για το ήθος & τον χαρακτήρα των ανθρώπων εκ του σχήματος του προσώπου, εκ της όλης παραστάσεως του σώματος & γενικώς εκ των κινήσεων αυτού» Aulu Gelle (Noctes Atticae)

[2] Η λέξη σημαίνει προπαρασκευή, παιδεία.

[3] Ιάμβλιχος  Περί του Πυθαγορείου βίου  ( στ. 95 17-20) , έκδοση ΚΑΚΤΟΣ.